Eén van de belangrijkste pijlers voor een geslaagd tuinontwerp of tuinaanleg, is de bodem waar alles gebeurt. Planten vinden hier voedingstoffen, water en houvast. Maar wat vertelt de bodem ons?

Iedereen wil een mooi groen gazon, planten die weelderig groeien, bloemen die stralen en geuren en overvloedige oogsten. De basis hiervan is een goede vruchtbare tuingrond. Tuingrond die gemakkelijk en diep te bewerken is. Die niet te snel opdroogt en toch tijdens de winter snel overtollig water afvoert. Beetje kruimelig, licht zoete geur, donker diepbruin van kleur en rijk aan voedingstoffen.

Maar wat verstaan we onder bodem?

De bodem is het bovenste deel van de grond waar wij dus op rond lopen. Bodem bestaat voor het grootste gedeelte uit aarde zoals zand, leem, klei of een menging daarvan. Het ander gedeelte is deels lucht en water. Liefst van al vinden we nog goed verteerd organisch materiaal (humus) en, niet onbelangrijk voor vruchtbare bodems, de aanwezigheid van een groot aantal levend materiaal zoals wormen en andere organisme. In deze bodem vinden we ook de voedingstoffen die noodzakelijk zijn voor al onze planten.

Onze bodems zijn opgebouwd uit verschillende lagen, deze zijn wel niet altijd aanwezig of merkbaar.

De bovenste laag is de kruidlaag. Grassen, wilde bloemen (on-)kruiden, heesters en bomen. Je ziet deze elke dag rondom je. Zij zorgen voor een constante aanvoer van materiaal: bladeren, zaden, vruchten, twijgen en dood hout. Deze aanvoer van organisch materiaal vinden we terug in de bovenste laag van de bodem. Een dunne laag plantaardig materiaal in diverse ontbindingsstadia, dank zij de kleine organismen zoals wormen, schimmels en bacteriën. Daaronder vinden we de bovengrond, donkerder van kleur. Meer kruimelig dan de andere lagen en vol met wortels, bodemleven en voedingsstoffen. Onder deze bodemlaag vinden we een laag die meestal lichter van kleur is omdat hier minder humus aanwezig is. Trouwens het grootste deel van het water dat planten nodig hebben, vind je in deze laag. Daaronder vinden we het moedergesteente.

Maar hoe merk je dat je bodem, goede tuingrond is?

Je kan natuurlijk dadelijk een bodemanalyse laten uitvoeren waarbij je belangrijke informatie krijgt over de aanwezigheid van organische stof (humus), stikstof, fosfor, kalium, calcium, magnesium en ijzer. En, niet vergeten de zuurtegraad van de bodem. Echter het uitzicht, de textuur en structuur van de bodem weet je nog niet. Met enkele eenvoudige tuinproeven kom je dit te weten en heb je al een goede basis om aan de slag te gaan.

Maar kijk eerst even naar de planten die spontaan opkomen in je tuin. Ja, ik heb het over de onkruiden. Die geven al een goede indicatie hoe het gesteld is met de bodem. Er zijn planten die graag groeien op natte bodems of droge gronden. Er zijn ook planten die graag veel of weinig stikstof hebben of een andere meststof. Of die je enkel vindt op zure of kalkrijke gronden.

Met wat spitwerk gaan we nu onze bodem verkennen.

Met een spade graven we een put van circa 30 op 30cm , ongeveer een 30 à 40 cm diep.

Het spitten vertelt ons al of dit gemakkelijk en licht werk is of we ons in het zweet werken. Onze plantenwortels moeten ook door die grond. We merken ook de diverse bodemlagen die aanwezig zijn. Ontbreken die, dan hebben we al een indicatie dat er iets schort. Merken we echter humus en een donkere gekleurde bodemlaag? Zijn er wormen, mieren of kevertjes actief? Zijn er kruimels (0.5 à 1cm groot) aanwezig en vinden we deze nog op een diepte van circa 30cm? Dan hebben we een ideale grond.

Stoten we echter aan de oppervlakte op een harde korst of in de bodem op een verdichte, harde laag? Dan wijst dit op een slechte structuur van de bodem. Een harde laag in de bodem zorgt voor het afsluiten van wortelgroei en/of stagnatie van het doorgesijpelde regenwater. Aan de oppervlakte verhindert een harde laag dat het water snel kan worden opgenomen in de bodem.

De test om te kunnen opmaken of je toplaag van de bodem dichtslempt of dichtslaat is simpel uit te voeren. Giet water op kale grond in je tuin. Verandert de bodem in een fijne gladde spiegelende laag waar het water moeilijk in doordringt? Dan slaat de bodem dicht en zorg je er best voor om de structuur van de bodem te verbeteren.

Als we de uitgegraven grond bestuderen, merken we met een handsvol grond te nemen of deze uit kruimels bestaat of uit fijn zand. We voelen ook of de grond nat, vochtig, fris of droog is. Als we dit handsvol grond kunnen samenpersen en dit valt terug uiteen dan hebben we een zanderige grond. Blijft de vorm behouden? Dan hebben we te maken met een zandleem of zandklei grond. Kunnen we van de grond een worstje draaien? Dan hebben we te maken met een leem grond. Maken we van dit worstje een mooie ring? Dan heb je klei grond. Deze simpele test geeft al aan met welke soort bodem we te maken hebben.

Water.

Hoe snel wordt regenwater opgenomen in de bodem?

Hoe lang blijft het regenwater ter beschikking voor de planten?

Heb ik een goede drainerende bodem?

Een eenvoudige test kan dit uitwijzen.

Graaf op minstens een meter van elkaar 2 putjes van 30cm diep en ongeveer 30 op 30 breed. Doe dit wel als het niet extreem nat of droog is. Probeer ook een gemiddelde plaats in je tuin uit te kiezen. Het zou een beetje gek zijn om deze test uit te voeren op een heuvel of in een gracht.

Vul nu beide putten tot bovenaan met water. Noteer de tijd en meet de waterstand tussen het maaiveld en het waterniveau. De eerste meting geeft hiervoor dus 0cm. Stipt om het uur meet je deze afstand opnieuw tussen maaiveld en waterniveau en noteer het verschil. Schrijf dit op in een tabel. Herhaal dit tot het water volledig weg is of stop ermee na 8 uur ( 16 metingen). Tel het aantal centimeters op en deel dit door het aantal metingen. Het resultaat geeft ons volgende conclusies:

Meet je een daling van het water met 2.5cm per uur? Dan heb je een goed drainerende bodem.

Meet je echter een daling met meer dan 3cm per uur? Dan heb je een te sterke drainerende bodem en zul je maatregelen moeten nemen om de bodem meer water te laten vasthouden.

Meet je een daling van minder dan 2cm per uur, of na 8 uur meten staat er nog steeds water in de putten? Dan zit je met een waterzieke grond en zul je moeten overgaan tot maatregelen, bv drainagebuizen leggen.

We weten nu wat onze bodem waard is en bij gebreken kunnen we de gepaste maatregelen nemen om deze te verbeteren.

Een goede tuingrond is de start voor een tuin waar alles in groeit zoals wij het wensen. Wie was het ook al weer die de woorden sprak: Ik geef liever een euro meer uit voor goede tuingrond te krijgen dan aan de planten?

WORD Hulp Voor De Testjes 26.52 KB